IRCICA, Osmanlıca eserlerde metin içi arama için yeni yazılım geliştirdi

İslam İşbirliği Teşkilatı’na bağlı olarak faaliyetlerini yürüten IRCICA, Osmanlıca kaynakları gün yüzüne çıkarmak için yeni bir yazılım geliştirdi. IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren, düz, sütunlu, grafikli metinler için geliştirilmiş Osmanlıca OCR adlı yazılımla araştırmacıların artık Osmanlıca metinlerde kolaylıkla kelime taraması yapabileceğini söyledi.







İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) ülkemizin web tabanlı ilk sayısal kütüphanesi olan Farabi Sayısal Kütüphanesi’nde, dünyada ilk kez gerçekleştirilen ve Osmanlıca metinlerde kelime araması yapılmasını sağlayan Osmanlıca OCR (Optik Karakter Tanıma) yazılımını geliştirdi. Bu yazılımla artık Osmanlıca düz, sütunlu, grafikli metinlerde istenilen arama yapılabilecek. Böylece Osmanlı döneminde matbaada en çok kullanılan yazı çeşidi olan nesih ile yazılmış metinlerde araştırmacılar kolayca istedikleri aramayı yapabilecekler.







52. Kütüphane Haftası kapsamında konuyla ilgili bir açıklama yapan IRCICA Genel Direktörü Doç. Dr. Halit Eren: “Osmanlıca kitapların birçoğunda indeks olmadığından 500 sayfalık bir kitapta bir konuyu arayacaksanız o kitabın tamamını incelemeniz gerekir. Osmanlıca OCR programını kullandığınızda ise istediğiniz kelime ile tarama yapabilirsiniz. Bu, araştırmacılar için büyük bir kolaylık. Bu projeyi tamamlayarak bir sonraki aşamaya geçtik. Bu bağlamda, yıl sonuna doğru el yazmalarının OCR’lanması üzerinde çalışmalara başlayacağız.







Dünyanın sayılı kütüphanelerinden







Araştırmacılar için yeni bir yazılım geliştiren IRCICA Kütüphanesi, İslam coğrafyasının kültür hazinesine ev sahipliği yapan, sahasında dünyanın sayılı ihtisas kütüphanelerinden biridir. IRCICA Kütüphanesi Koleksiyonu’nda 82.200 kitap, nadir eser ve tez, 19.750 cilt süreli yayın, 4330 ayrı basım, 10900 gri yayın, 1660 harita bulunuyor. Tarihî fotoğraf arşivinde 19. yüzyıl sonu -20. yüzyıl başında İslam ülkelerindeki şehirleri, anıtları, sosyal hayattan kesitleri gösteren 38 bin fotoğraflık Yıldız Albümlerinin reprodüksiyonlarını içeriyor. IRCICA arşivinde toplam 65 bin fotoğraf mevcut. IRCICA Kütüphanesi’nin katalog taramasına internet üzerinden de ulaşılabiliyor.







IRCICA Hakkında







İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’nın ilk kültürel alt organı olan IRCICA faaliyetlerine 1979 yılında başlamıştır. Kuruluş, İslam medeniyetinin ve Müslüman milletlerin kültürlerinin daha iyi tanınmasına katkıda bulunmayı, bu medeniyetin tarihi ve günümüzdeki yönlerinin dünya kamuoyundaki imajını iyileştirmeyi amaçlamaktadır.







IRCICA, dünyanın çeşitli bölgelerinde İslam medeniyetinin ve Müslüman milletlerin tarihi hakkında araştırma, yayın ve kongreler düzenlemektedir. İslam kültür ve medeniyeti sahasında çalışan araştırmacılar için kaynak oluşturan elyazması ve basılı eserlerin, arşiv belgelerinin ve diğer kaynakların bibliyografya ve kataloglar hazırlanmaktadır. Şehirlerin ve anıtların incelenmesi ve korunması amacıyla faaliyetler planlamakta, öneriler ortaya koymakta ve mimari atölye çalışmalarını, restorasyon ve koruma çalışmalarını yürütmektedir. İslam mimarisi konusunda yarışmalar düzenlemekte ve yayınlar hazırlamaktadır. İslam dönemi arkeolojisi araştırmaları ve kazıları konusunda işbirliğini ve bilgi alışverişini arttırmak, problemlerini gözden geçirmek, IRCICA’nın çalışma programları arasında yer almaktadır. IRCICA’nın sanat sergileri birçok dalda sanatçıları teşvik etmekte, eserleri tanıtmak amacıyla merkez salonunda ve çeşitli ülkelerde sergiler düzenlenmektedir. Üye ülkelerin geleneksel el sanatları hakkında seminerler, festivaller düzenlemek, yayınlar yapmak; el sanatları üretiminin ekonomik, kültürel ve sosyal yönlerini incelemek ve bu üretim sektörünün korunması ve geliştirilmesi için tavsiyelerde bulunmak El Sanatları Programının amaçlarını teşkil etmektedir.







IRCICA Kütüphanesi Koleksiyonu’nda; 82.200 kitap, nadir eser ve tez, 2.040 başlıkta, 19.750 cilt ve 115 bin sayı süreli yayın, 4.330 ayrı basım, 10.900 gri yayın, 1660 harita dışında 180 bin arşiv belgesi bulunmaktadır. IRCICA Kütüphanesine internet üzerinden de ulaşılabilmektedir. Tarihî fotoğraf arşivinde 19. yüzyıl sonu -20. yüzyıl başı döneminde İslam ülkelerinde şehirleri, anıtları, sosyal hayattan kesitleri gösteren 38.000 fotoğraflık Yıldız Albümlerinin yeniden basımları bulunmaktadır. IRCICA arşivinde toplam 65 bin fotoğraf bulunmaktadır. IRCICA faaliyetlerini Tarihi Yıldız Sarayı’nda sürdürmektedir.