Osmanlı Türkçesi

Osmanlı Türkçesi Osmanlı Türkçesi ile alakalı bilgiler haberler ve Osmanlıca

Eski Türk alfabesinde bazı harfler sonraki harfler ile bitişir, bazı harfler ise bitişmezler :

Kendinden önceki harfler ile bitişen , sonraki harflerle bitişmeyen harfler : ﺍ (elif) , د (dal), ذ (zel), ر (re), ز (ze) , ﮊ (je) , و (vav) , ه (He)
Diğer harfler kendisinden önceki ve sonraki harfler ile bitişirler. Bu harfler başta ve ortada değişime uğrarlar ancak en sonda olurlarsa yanlız başına bulunurlar.

Eski türk alfabesinde iyelik eklerinin yazımı aşağıdaki gibidir :

1. tekil (-m) : م . Örnek : بابام (babam)
2. tekil (-n) : ك . Örnek : باباك (baban)
3. tekil (-si) : سى. Örnek : باباسى (babası)
1.çoğul (-miz) : مز . Örnek : بابامز (babamız)
2. çoğul (-niz) : كز . Örnek : باباكز (babanız)
3. çoğul (-leri) : لرى . Örnek : بابالرى (babaları)

Bir milletin mukaddesatına ve değerlerine savaş açanların o millete verdiği zarar mı büyüktür yoksa ülkesini ele geçirmeye çalışan düşmanların o ülkeye vereceği zarar mı büyüktür diye bir sual sorulsa; aklı başında ve insaf sahibi olanlar kültürüne ve değerlerine verilen zarar daha büyüktür diyecektir. Çünkü vicdan ve akıl sahipleri bilir ki,tarihine ve mukaddesatına düşmanlık edip o değerleri ortadan kaldırmaya çalışanların milletine vereceği zarar,toplumun geleceğine ve zihniyetine yönelik olacağı için tarih bağı ve değerlerinden ilişiği kesilen milletler ister istemez mazisine düşman, atasını sevmeyen, kökünü beğenmeyen soysuz nesiller olacaktır.

Eski Türkçe "uyumak" fiilinin dilek-şart (-se,-sa eki) kipine göre çekimi aşağıdaki gibidir :

اويوسه م = uyusam
اويوسه ك = uyusan
اويوسه = uyusa
اويوسه ق = uyusak
اويوسه كز = uyusanız
اويوسه لر = uyusalar

Girmek fiilinin dilek-şart (-se,-sa eki) kipine göre çekimi aşağıdaki gibidir :

كيرسه م = girsem
كيرسه ك= girsen
كيرسه = girse
كيرسه ك = girsek
كيرسه كز = girseniz
كيرسه لر = girseler

Not : girsen ve girsek aynı şekilde yazılmıştır ancak uyusan ve uyusak farklı şekilde yazılmıştır. ince -se eklerinde -sen ile -sek aynı şekilde yazılmaktadır.

Osmanlı Türkçesinde en çok kullanılan edat, bağlaç veya ünlemlerin yazılışları aşağıdaki gibidir:

Ön Edatlar
با (ba) , -a, -e , -li , -lı, ile anlamlarına gelmektedir. Örnek : باوقار (bâ-vekâr, vakarlı)
ب (be) , به (be) , -a, -e, ile anlamlarına gelmektedir. Örnek : بنام (be-nâm, namlı)
بر (ber) , üzerine, üzerinde anlamına gelmektedir. Örnek : بركمال (ber-kemal, mükemmel)
براى (beray) , için anlamına gelmektedir.
در (der), -de,-de,içinde anlamına gelmektedir. Örnek : درحال (derhal)
از (ez), -den, -dan anlamına gelmektedir. Örnek : ازبر (ez-ber, içten-zihinden)
تا (ta), kadar, .. değin) . (be ile birlikte kullanılır). Örnek : تاابد (tâ ebed-edebiyete kadar)
Bağlaç (Bağlanma Edatları)
اما (ama, amma)
على اجصوص (ale'l husûs)
انجق (ancak)
بلكى (belki)
بله (bile)
چون (çün)
اكر (eğer)
اكركم (eğer kim)
فاما (fe'emma-amma)

Osmanlı Türkçe'sinde Türkçe eklerin yazımı aşağıdaki gibidir :

-a (e) : ه veya يه
-ar (er) (geniş zaman eki) : ر veya ار
-alı : الى
-eli : ه لى
-ir (ır) (geniş zaman eki) : ر veya ير
-ur (ür) (geniş zaman eki) : ر veya ور
-arak : اواق
-erek : ه رك
-ce (ca,ça,çe) : جه
-ci (cı,cu,cü,çi,çı,çu,çü) : جى
-cek (cik,cük) veya - ecek (gelecek zaman) : جك
-cak (cık,cuk) veya -acak (gelecek zaman) : جق
- ceğiz : جغز
- cağız : جكز
-de (da,de,ta,te) : ده
-den (dan,tan,ten) : دن
-di (dı,du,dü,tı,tu,tü) (geçmiş zaman eki) : دى
-dık, -duk, -tuk, tık : دق
-dik, -dük, -tik, tük : دك
-dıkça : دقجه
-dikçe : دكجه
-dır (dir, dur, dür, tır, tir, tur, tür) : در
-daş : داش
-i (ı,u,ü) : ى
-ici (ıcı,ucu,ücü) : يجى
-il, -ıl : ل
-ıp, -ip, -up, -üp : وب
-im (ım) : م veya يم
-in, -ın : ن
-inci, -ıncı, -uncu , üncü : نجه veya ينجه

Osmanlı alfabesinde tek ses için ince ve kalın olarak iki harf gösterimi bulunmaktadır. Hem kalını hem incesi olan sesler aşağıdaki gibidir:

k sesi , kalın : kaf (ق) ; ince : kef (ك)
t sesi , kalın : tı (ط) ; ince : te (ت)
z sesi, kalın : zı (ظ) ; ince : ze (ز)
s sesi, kalın : sad (ص) ; ince : sin (س)
ğ sesi, kalın : gayın (ع) ; ince : gef (ﮒ)

Not: Türkçe kökenli kelimelerde genellikle ince sesliler tercih edilmektedir.

Osmanlı Türkçesinde harekeler (özellikle ilk dönemlerinde kullanılır, daha sonraki dönemlerde kullanılmamıştır) aşağıdaki gibidir :

Üstün (Arapça fetha) : Harfin üzerine çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. a veya e sesini okutur
Ötre (Arapça damme) : Harfin üzerine çizilen vav harfine benzeyen (fiyonka benzer) bir işarettir. o, ö, u veya ü sesini okutur
Esre (Arapça kesre) : Harfin altına çapraz şeklinde hafif eğik bir çizgi olarak koyulur. ı veya i sesini okutur

Yukarıdaki harekelerin son harfte çift yazılması şeklinde olan harekelere Tenvin adı verilmektedir. Üç çeşit tenvin bulunur :

Üstünlü Tenvin : Son harfe iki tane üst üste üstün koyulmasıdır. Kelimenin sonunu an veya en şeklinde okutur
Ötreli Tenvin : Son harfe iki tane ötre koyulmasıdır (Şekil farklıdır). Kelimenin sonunu un veya ün şeklinde okutur
Esreli Tenvin : Son harfin altına iki tane üst üste esre koyulmasıdır. Kelimenin sonunu ın veya in şeklinde okutur

Osmanlı alfabesinde bazı harfler sadece Arapça'dan geçen kelimelerde, bazıları sadece Türkçe kelimelerde, bazıları Türkçe ve Farsça kelimelerde kullanılır. Harflerin kullanımı için aşağıdaki gibi bilgi verilebilir :

Çoğunlukla Arapça kökenli kelimelerde kullanılan , Türkçe ve Farsça kelimelerde kullanılmayan harfler : Se ( ث ) , Hı ( خ ) , Zel ( ذ ) , Dad ( ض ) , Zı ( ظ ), Ayn ( ع)
Sadece Türkçe ve Farsça'da kullanılan ve Arapça'da kullanılmayan harfler : Pe ( ﭖ ) , Çim ( ﭺ ) , Je ( ﮊ ) , Kef-i Farisi ( ﮒ )
Sadece Türkçe'de kullanılan harfler : nazal N ( ﯓ )
Türkçe'de az kullanılan harfler : Ha ( ح ) , Hı ( خ )

Benzer sesleri veren harflerin kelime kökenine göre (Türkçe, Arapça, Farsça) kullanımı ile ilgili bilgi aşağıdaki gibidir :

T Sesi İçin
Te ( ت ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de ince sesliler ile kullanılır

Bölüm Bölüm Osmanlıca Dersleri

Eski Türkçe'de Arapça'dan geçen tesniye (ikili çoğul) aşağıdaki gibi yapılmaktadır

Kelime sonuna -eyn (ينْ) getirilerek yapılır. Örnek : دولت (devlet) -> دولتين (devleteyn : iki devlet). Eğer kelime kapalı te (ة) bitiyor ise (kapalı te Eski Türkçe'de yazılmaz) eyn eki yazılırken araya te (ت) yazılır. Örnek سنه (sene) -> سنتين (seneteyn : iki sene)
Kelime sonuna -ân (اَنْ) getirilerek yapılır. (Osmanlı Türkçe'sinde çok kullanılmamıştır). Örnek : ثلث (sülüs) -> ثلثان (sülüsan : üçte ikisi)

Osmanlıca Üzerine Çıkan Haberler

Osmanlı Dönemi Yazarlar, Çevirmenler hakkında bilgiler

Osmanlı dönemindeki ünlü yazarlar

Hat
Tanım: Arap alfabesiyle yazılmış yazı




Siyakat
Tanım: Osmanlı devletinde daha çok mali konularda tutulan kayıtlarda (tapu kayıtları, vergi defterleri vb..) kullanılan yazı biçimi




Keşîde
Tanım: Bir harfin ahenkli görünmesi için uzatılarak yazılması
Tanım: Bir yazıda ahenkli görünmesi için harfe eklenen uzatma
Tanım: Bir harfin üzerinde koyulan kısa eğik çizgi. Örneğin gef harfinin üstündeki eğik çizgi "keşîde"dir




Keşideli Harf (Keşide Harf)
Tanım: Bir yazıda ahenkli görünmesi için uzatılarak yazılmış harf






Keşide Etmek (Yapmak)
Tanım: Bir harfi , olduğundan daha uzatarak ahenkli bir şekilde yazmak. Kelime anlamı çekmiş, çekilmiş anlamına gelmektedir




Vâv-ı Ma’dûle