Osmanlı alfabesinde bazı harfler sadece Arapça'dan geçen kelimelerde, bazıları sadece Türkçe kelimelerde, bazıları Türkçe ve Farsça kelimelerde kullanılır. Harflerin kullanımı için aşağıdaki gibi bilgi verilebilir :

Çoğunlukla Arapça kökenli kelimelerde kullanılan , Türkçe ve Farsça kelimelerde kullanılmayan harfler : Se ( ث ) , Hı ( خ ) , Zel ( ذ ) , Dad ( ض ) , Zı ( ظ ), Ayn ( ع)
Sadece Türkçe ve Farsça'da kullanılan ve Arapça'da kullanılmayan harfler : Pe ( ﭖ ) , Çim ( ﭺ ) , Je ( ﮊ ) , Kef-i Farisi ( ﮒ )
Sadece Türkçe'de kullanılan harfler : nazal N ( ﯓ )
Türkçe'de az kullanılan harfler : Ha ( ح ) , Hı ( خ )

Benzer sesleri veren harflerin kelime kökenine göre (Türkçe, Arapça, Farsça) kullanımı ile ilgili bilgi aşağıdaki gibidir :

T Sesi İçin
Te ( ت ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de ince sesliler ile kullanılır
Tı ( ط ): Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de kalın sesliler ile kullanılır
Dal ( د ) : Bazı T gibi okunana harfler Dal ile yazılmaktadır
S Sesi için
Se ( ث ) : Sadece arapça kökenli kelimelerde kullanılır
Sin ( س ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de ince sesliler ile kullanılır
Sad ( ص ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de kalın sesliler ile kullanılır
K Sesi için
Kaf ( ق ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de kalın sesliler ile kullanılır
Kef ( ك ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de ince sesliler ile kullanılır
G veya Ğ Sesi
Gayn ( غ ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Türkçe'de kalın sesliler ile kullanılır
Kefi-Farisi ( ﮒ ): Türkçe ve Farsça kökenli kelimelerde kullanılır, Arapça kelimelerde kullanılmaz. Türkçe'de ince sesliler ile kullanılır
H Sesi
Ha ( ح ) : Çoğunlukla Arapça ve Farsça kelimelerde kullanılır. Ancak Türkçe kökenli bazı kelimelerde de kullanılır
Hı ( خ ) : Çoğunlukla Arapça ve Farsça kelimelerde kullanılır. Ancak Türkçe kökenli bazı kelimelerde de kullanılır
He ( هـ ) : Çoğunlukla Türkçe kelimelerde bu harf kullanılır ve ince sesliler ile kullanılır
D Sesi İçin
Dal ( د ): Türkçe kelimelerde D sesi Dal ile gösterilir
Tı ( ط ): Eski lehçeye göre bazı D sesi geçen yerlerde Tı yazılır
Z Sesi
Ze ( ز ) : Türkçe kelimelerde çoğunlukla ze sesi kullanılır
Zel ( ذ ): Çoğunlukla Arapça ve Farsça kelimelerde kullanılır
Zı ( ظ ) : Çoğunlukla Arapça ve Farsça kelimelerde kullanılır
Dat ( د ): Bazen Z sesi yerine kullanılan Dat harfi de Arapça ve Farsça kelimelerde kullanılır
N Sesi
Nun ( ن ) : Türkçe-Arapça-Farsça kökenli kelimelerde kullanılır
Nazal N ( ﯓ ) : Nazal N bazı Türkçe kelimelerde N'ye yakın bir ses olarak kullanılır. Bazen üsteki işaret kullanılmaz ve Kâf-i Arabî gibi yazılır.





Veri
Osmanlı Alfabesinde Türkçe Kelimelerde Sesli Harflerin Okunması

Osmanlı alfabesinde sesli harfleri çıkarmak için aşağıdaki 4 harf kullanılmaktadır :

ﺍ (elif) : Sonuna geldiği harfi A ile okutur. Örneğin بال ifadesi "Bal" şeklinde okunur. Kelime başında çoğunlukla medli elif ile yazılır. Örneğin آت i ifadesi at şeklinde okunur. İki hecesinde a sesi olan kelimelerde bazen ilk elif yazılmayabilir. Bazı kelimelerin sonunda a harfi için he veya ye harf kullanılabilir.
ه (he) : Sonuna geldiği harfi E sesi ile okutur. Hece veya kelime sonunda yazılır başında ve ortasında bu harf yazılmaz. Bu nedenle varsayılan olarak bir harf E sesi ile okutulur. Örneğin دده ifadesi "Dede" anlamına gelmektedir ve ilk E yazılmamıştır. Kelime sonlarında bazen A olarak okunur.
ي (ye) : Sonuna geldiği harfi I ve İ şeklinde okutur. Önceki harfin sesli olup olmamasına veya Türkçe ses uyumuna göre nasıl okunacağı değişir. Örneğin ديري ifadesi "Diri" anlamına gelmektedir. Kelime sonlarında bazen U veya Ü olarak okunur. Kelimelerin başında elif ile birlikte kullanılır. Örneğin ايپ ifadesi "ip" olarak okunur
و (vav) : Sonuna geldiği harfi O,Ö,U veya Ü şeklinde okutur. Önceki harfin sesli olup olmamasına veya Türkçe ses uyumuna göre nasıl okunacağı değişir. دوش ifadesi "Düş" anlamına gelir. Kelimenin başında elif ile birlikte kullanılır. Örneğin اوق ifadesi "ok" olarak okunur. İki veya daha çok hecesi yuvarlak ünlü ise ilk hecedeki harf yazılmayabilir.